Type: 
Article
Publication year: 
2025
Category: 
Equality
Author(s): 
Torkel Rasmussen

Sannhets- og forsoningskommisjonens rapport inneholder en god del demografisk informasjon om de personene som har delt sine personlige historier og gitt innspill til kommisjonen. I tillegg inneholder rapporten en kvantitativ analyse av de temaene folk tok opp i de personlige historiene og i innspill til kommisjonen.  Kommisjonen har også krysstabulert temaene for å se hvilke temaer som nevnes i sammenheng med hverandre. Denne informasjon er brukt i dette bokkapitlet.

De personlige historiene er en viktig del av kommisjonens rapport. Det er derfor interessant å analysere hvem informantene var, og hva de fortalte. Det totale antallet informanter var 766 personer. Blant dem fins det metadata for 522 informanter. En analyse av disse metadataene viser at det var en overvekt av kvinner som bidro. Alderssammensetningen blant informantene var svært skjev, med en klar overvekt av eldre og få deltakere fra de yngre generasjonene. I tillegg er det en klar overvekt av samer og tilsvarende få kvener og svært få skogfinner som har bidratt. Materialet viser at en stor andel av informantene har kun èn etnisk identitet (85 prosent). De er enten samer, kvener eller skogfinner, mens det er få som oppgir en fleretnisitet der de i tillegg til å være samer, kvener eller skogfinner også har en norsk identitet eller f.eks. en samisk og kvensk identitet. Informanter med bare en norsk identitet er nesten helt fraværende i materialet.

Blant de mest nevnte temaene i informantenes fortellinger er språk, oppvekst og utdanning, reindrift og vold, analysert nærmere for å se på de andre temaene disse hovedtemaene nevnes i forbindelse med. En del eksempler fra de personlige historiene er sitert for å vise de hendelsene fra virkeligheta som skjuler seg bak tallene i rapporten.

Type: 
Article
Publication year: 
2025
Category: 
Equality
Author(s): 
Torkel Rasmussen

Saetniesvoete- jïh liktedimmiekommisjovnen reektehtse stoerre veahkam demografeles bïevnesh åtna dej almetji bïjre mah leah sijjen persovneles histovrijigujmie jïh vuajnoejgujmie kommisjovnese båateme. Dan lissine dle reektehtse aktem kvantitatijve joekedimmiem åtna dehtie teemijste mejtie almetjh bæjjese vaalteme dej persovneles soptsestimmine jïh raeriestimmine kommisjovnese. Kommisjovne aaj dejtie teemide kroessestehteme juktie vuejnedh mah teemah ektesne neebnesuvvieh. Daah bïevnesh leam nåhtadamme daennie gærjakapihtelisnie.

Dah persovneles soptsesh leah aktem vihkeles bieliem kommisjovnen reektehtsisnie. Dannasinie aaj lea gieltegs analysem darjodh. Gieh dah bïevnedæjjah lin jïh man bïjre soptsestin. Dïhte ållesth bïevnedæjjataale lij 766 almetjh. 522 bïevnedæjjaj meta-daatah reektehtisnie gååvnese. Analysem daehtie metadaatijste vuesehte jienebh nyjsenæjjah dåehkesne.

Aaltere joekoen aktenhaaran bïevnedæjjaj gaskem, juktie tjïelke jienebh båarasåbpoe almetjh jïh vaenie almetjh nuerebe boelven meatan. Dan lissine dle tjïelke jienebh saemieh meatan orreme enn goh kveenh, jïh joekoen vaenie miehtsie-soemeladtjh meatan orreme.

Materiaale vuesehte ahte stoerre åesie informaantijste jiehtieh akten tjierten identiteetem utnieh (85 proseente). Dah leah saemieh, kveenh vuj miehtsiesoemeladtjh. Mearan vaenie dejstie gieh gelliengierth etnihke identiteetem tjuvtjedidh. Nov ahte lissine saemie, kveene jallh miehtsie-soemeladtje aaj nöörjen identiteetem utnieh, vuj v.g. saemien jïh kveenen identitem. Abpe materiaalesne eevre fååtese bïevnijh mah barre aktenhaerien daaroen identiteetem utnieh.

Dej ellen jeenjemes neebneme teemajde leah gïele, byjjenimmie jïh ööhpehtimmie, båatsoe jïh vædtsoesvoete, jïh lïhkebe analyseradamme juktie vuartasjidh dejtie jeatjah teemajde gusnie daah leah åejvieaamhtesh. Såemies vuesiehtimmieh almetji soptsesijste leam siteradamme, juktie dejtie rïektes heannadimmide vuesiehtidh mah leah taali duekesne reektehtsisnie.