Type: 
Article
Publication year: 
2025
Category: 
Equality
Author(s): 
Torkel Rasmussen

Saetniesvoete- jïh liktedimmiekommisjovnen reektehtse stoerre veahkam demografeles bïevnesh åtna dej almetji bïjre mah leah sijjen persovneles histovrijigujmie jïh vuajnoejgujmie kommisjovnese båateme. Dan lissine dle reektehtse aktem kvantitatijve joekedimmiem åtna dehtie teemijste mejtie almetjh bæjjese vaalteme dej persovneles soptsestimmine jïh raeriestimmine kommisjovnese. Kommisjovne aaj dejtie teemide kroessestehteme juktie vuejnedh mah teemah ektesne neebnesuvvieh. Daah bïevnesh leam nåhtadamme daennie gærjakapihtelisnie.

Dah persovneles soptsesh leah aktem vihkeles bieliem kommisjovnen reektehtsisnie. Dannasinie aaj lea gieltegs analysem darjodh. Gieh dah bïevnedæjjah lin jïh man bïjre soptsestin. Dïhte ållesth bïevnedæjjataale lij 766 almetjh. 522 bïevnedæjjaj meta-daatah reektehtisnie gååvnese. Analysem daehtie metadaatijste vuesehte jienebh nyjsenæjjah dåehkesne.

Aaltere joekoen aktenhaaran bïevnedæjjaj gaskem, juktie tjïelke jienebh båarasåbpoe almetjh jïh vaenie almetjh nuerebe boelven meatan. Dan lissine dle tjïelke jienebh saemieh meatan orreme enn goh kveenh, jïh joekoen vaenie miehtsie-soemeladtjh meatan orreme.

Materiaale vuesehte ahte stoerre åesie informaantijste jiehtieh akten tjierten identiteetem utnieh (85 proseente). Dah leah saemieh, kveenh vuj miehtsiesoemeladtjh. Mearan vaenie dejstie gieh gelliengierth etnihke identiteetem tjuvtjedidh. Nov ahte lissine saemie, kveene jallh miehtsie-soemeladtje aaj nöörjen identiteetem utnieh, vuj v.g. saemien jïh kveenen identitem. Abpe materiaalesne eevre fååtese bïevnijh mah barre aktenhaerien daaroen identiteetem utnieh.

Dej ellen jeenjemes neebneme teemajde leah gïele, byjjenimmie jïh ööhpehtimmie, båatsoe jïh vædtsoesvoete, jïh lïhkebe analyseradamme juktie vuartasjidh dejtie jeatjah teemajde gusnie daah leah åejvieaamhtesh. Såemies vuesiehtimmieh almetji soptsesijste leam siteradamme, juktie dejtie rïektes heannadimmide vuesiehtidh mah leah taali duekesne reektehtsisnie.